Yalçın Çakmak – Sultanın Kızılbaşları (2019)

 

Yalçın Çakmak’ın kapsamıyla da dikkat çeken bu çalışması, II. Abdülhamid döneminde Osmanlı’da Kızılbaş/Alevi algısını çok yönlü bir şekilde ortaya koyuyor.

Alevilik meselesinin II. Abdülhamid döneminde nasıl algılandığını, Osmanlı Devleti’nin bu meseleyi nasıl gördüğünü ve değerlendirdiğini, bu konuda nasıl bir politika oluşturduğunu açıklığa kavuşturan Çakmak, Kızılbaş-Alevi zümreleri sadece devletle kurdukları ilişkisellik bağlamında değil cemaat içi dinamikler açısından da yatay ve dikey hiyerarşileri dikkate alarak analiz etmesiyle önemli bir esere imza atmış.

Kitapta ayrıca, Osmanlı taşra idarecilerinin kaleminden çıkma rapor ve layihalara yer veriliyor ve bu belgeler de, Aleviliğe yönelik merkezi bakışın çeşitliliğin göstermesiyle oldukça dikkat çekici.

Çakmak’ın burada yer verdiği, dönemin misyoner ve konsolosluk raporları ise, Alevi nüfusun sayısı ve kültürü kadar bizzat Anadolu’daki misyonerlerin yaşamına da ışık tutmasıyla önemli.

• Künye: Yalçın Çakmak – Sultanın Kızılbaşları: II. Abdülhamid Dönemi Alevi Algısı ve Siyaseti, İletişim Yayınları, tarih, 472 sayfa, 2019

Herman Paul – Tarih Teorisi (2019)

Tarih teorisinin temel meseleleri üzerine, bilhassa alana sağlam bir giriş yapmak isteyenlerin kaçırmaması gereken bir kitap.

Herman Paul, tematik bir şekilde bölümlendirdiği kitabında, tarihin tam olarak ne anlama geldiğinden insanların geçmişle nasıl bağ kurduğuna ve geçmiş tarafından nasıl şekillendirildiklerine kadar pek çok konuyu tartışıyor.

Kitabın asıl katkılarından biri de, tarih teorisinin profesyonel tarih çalışmalarıyla sınırlı olmayıp otobiyografi yazımından kültürel miras ve geçmişle ilgili siyasi anlaşmazlıklara kadar pek çok önemli konuyu kavramak için ne denli değerli araçlar sunduğunu gözler önüne sermesi.

Kitapta,

• Tarih, hafıza ve travma,
• Tarihsel tecrübe ve anlatı,
• Tarihin ahlaki ve siyasi boyutları,
• Tarihsel akıl yürütme ve açıklama,
• Ve hakikat, inandırıcılık ve nesnellik gibi pek çok konu ele alınıyor.

Sonuç olarak bu çalışmayı, tarih yazımı, tarih teorisi ve tarih felsefesi konularında anlaşılabilir kaynak arayanların ziyadesiyle aydınlanarak okuyacakları bir kitap olarak öneririz.

• Künye: Herman Paul – Tarih Teorisi, çeviren: Büşra Helvacıoğlu, Yeni İnsan Yayınevi, tarih, 264 sayfa, 2019

Naomi Klein – Şok Doktrini (2010)

Naomi Klein, alt başlığı ‘Felaket Kapitalizminin Yükselişi’ olan ‘Şok Doktrini’nde, kapitalizmin zaferinin özgürlükten doğduğu, zincirlerinden boşanmış serbest piyasaların demokrasiyle el ele gittiği şeklindeki resmi teze meydan okuyor.

Klein, bu tezin yerine, kapitalizmin fundamentalist biçimine sürekli olarak en vahşi zorlama şekilleriyle ebelik yapıldığını, bu şiddettin sayısız bireysel bedenler üzerinde olduğu gibi kolektif beden politikası üzerinde de uygulandığını gösteriyor.

Çağdaş serbest piyasanın tarihinin şoklarla yazıldığını söyleyen Klein, felaket kapitalizmiyle, toplumların, çokuluslu şirketlerin çıkarları doğrultusunda sil baştan düzenlendiğini belirtiyor.

• Künye: Naomi Klein – Şok Doktrini: Felaket Kapitalizminin Yükselişi, çeviren: Selim Özgül, Agora Kitaplığı, siyaset, 674 sayfa

Edward William Charles Noel – Kürdistan 1919 (2010)

‘Kürdistan 1919’, İngiliz gizli servisi adına çalışan profesyonel askeri subay Edward William Charles Noel’in günlüğü.

O tarihte İstanbul’a gelerek etkili Kürt çevreleriyle ilişki kuran Noel, Celadet ve Kamiran Bedirxan kardeşler ile Ekrem Cemil Paşa’nın da içinde yer aldığı bir heyetle, üç ay boyunca Antep, Maraş ve Malatya’daki Kürt aşiretlerini ve yerleşim birimlerini ziyaret eder.

Noel’in gezi boyunca tuttuğu günlükte, Kürtlere dair gözlemleri, Kürt karakterlerinin belirgin özellikleri ve Kürt milli kimliğine dair fikirleri kadar, aşiretlerin sahip oldukları topraklar ile sürülerin miktarı ve bunların nasıl işlendiği gibi konular da yer alıyor.

• Künye: Edward William Charles Noel – Kürdistan 1919, çeviren: Bülent Birer, Avesta Yayınları, günlük, 181 sayfa

Joyce Carol Oates – Güzel Bir Kız (2010)

Joyce Carol Oates ‘Güzel Bir Kız’da, on altı yaşındaki bir kızla altmış yedi yaşındaki bir erkek arasında yaşanan sıra dışı aşkı hikâye ediyor.

Modern bir peri masalı olarak düşünülebilecek hikâye, günümüz kadın-erkek ilişkilerine yönelttiği sıkı eleştirilerle dikkat çekiyor.

Romanın bir yanında, hayatı şansa bırakarak yaşamaya meyilli genç kız Katya; diğer yanında da, kadere ve masallara inanan eski kuşağı temsil eden yaşlı ve zengin Marcus Kidder yer alır.

Oates, iki karakterinin çelişkilerini, onları buluşturan sıra dışı bir aşkla sınavdan geçiriyor.

Roman, insani değerlerin yozlaştığı zor bir dünyada, okurunu aşkın olabilirliği ve sınırları üzerine düşünmeye davet ediyor.

• Künye: Joyce Carol Oates – Güzel Bir Kız, çeviren: Merve Sevtap Ilgın, Siren Yayınları, roman, 194 sayfa

Hıfzı Topuz – Bana Atatürk’ü Anlattılar (2010)

Hıfzı Topuz, yaklaşık altmış yıl önce Akşam’da muhabir, sonra da röportaj yazarı olarak çalıştığı dönemlerde, Atatürk’ü yakından tanıyan kişilerle konuşmalar yapmıştı.

Topuz ayrıca, 1974-75 yıllarında TRT’de çalıştığı dönemde yine aynı amaçla Atatürk’ün yakınlarını ‘Her Hafta Bir Konuk’ programı içinde ekrana getirmişti.

İşte elimizdeki kitapta, Topuz’un konuştuğu ve konuk ettiği kişilerle yaptığı görüşmeler bir bütün halinde okurlara sunuluyor.

Cumhuriyet’i kuranların tanıklıklarının yer aldığı kitapta bunların yanı sıra, Yunan orduları komutanı General Trikupis’in, Kurtuluş Savaşı sonrası esir olduğu zaman Atatürk’le olan konuşmasına dair anlatımları da yer alıyor.

• Künye: Hıfzı Topuz – Bana Atatürk’ü Anlattılar, Remzi Kitabevi, anı, 167 sayfa

Kolektif – Yeni Başlayanlar İçin Akıl Oyunları 1 (2010)

Kuşkusuz oyunun nasıl çözülebileceği, oyuna nereden ve nasıl başlanacağı, akıl oyunları tutkunlarının en çok karşılaştığı sorulardan bazıları.

İşte eldeki kitap, en bilinen akıl oyunlarına dair problemleri ve bunların nasıl çözülebileceğine dair ipuçlarını sunmasıyla, bu tür oyunların meraklılarına ziyadesiyle hitap ediyor.

Kitapta sudoku, hazine avı, amiral battı, sihirli piramit, işlem karesi, kakuro, ABC bağlamaca, patika, çarpmaca, futoşiki, çadır, kare karala, çit, bölgesel sudoku, kapsül, çizgi karala, kendoku, domino ve apartmanlar gibi birçok akıl oyunu ve bunların çözümleri yer alıyor.

• Künye: Kolektif – Yeni Başlayanlar İçin Akıl Oyunları 1, hazırlayan: Ferhat Çalapkulu, Serkan Yürekli ve Deren Çağlayan, Akıl Oyunları Yayıncılık, hobi, 126 sayfa